سید یحیی مدرسی‌زاده یزدی

آیت الله سید یحیى مدرسى‌زاده یزدى (۱۳۸۳-۱۳۲۰ ق)، عالم ربانى و مجاهد شیعه در قرن ۱۴ هجری و از شاگردان آقا ضیاءالدین عراقى بود. ایشان یکى از کسانى است که در نجف اشرف، امام خمینی و نهضت اسلامی را تأیید و همراهى مى‌کرد. حضرت آیت الله خامنه ای از شاگردان اوست.

تحصیل و اساتید

سید یحیى مدرسى زاده فرزند میرزا سید على‌اصغر، در سال ۱۳۲۰ قمری در یزد پا به عرصه وجود گذاشت. او مقدمات دروس حوزوى و دروس سطح را نزد علماى بنام حوزه علمیه یزد پشت سر گذاشت. در سال ۱۳۴۱ ق. با دوست خود، مرحوم باعثى یزدى (۱۳۸۲ ق)، آهنگ قم نمود و در آن حوزه تازه تأسیس، از محضر علماى اعلام آنجا بهره گرفت.

ایشان ده سال در قم به تحصیل ادامه داد و با تحمل رنج و غربت، در سال ۱۳۵۱ ق. رهسپار عتبات عالیات شد تا در آن جا به تکمیل مراحل تحصیلى خود بپردازد و استفاده بیشترى از محضر علماى آن حوزه ببرد. او با تلاش و پشتکار فراوان توانست موفق به اخذ اجازه اجتهاد از شخصیت هاى بزرگ آن زمان مانند: آیت الله عبدالکریم حائرى یزدى (۱۲۷۶-۱۳۵۵ ق) و سید ابوالحسن اصفهانى (۱۲۸۴-۱۳۶۵ ق) شد. و نیز از طرف محدث عظیم الشأن شیخ آقا بزرگ تهرانى (۱۲۹۳-۱۳۸۹ ق) و دیگران اجازه روایى دریافت کرد.

اساتید بزرگی که سید یحیى مدرسى زاده در یزد، قم و عتبات از محضرشان بهره برده است عبارتند از:

الف) در یزد:

• میرزا سید احمد مدرس (۱۲۹۵-۱۳۸۸ ق)؛
• سید مرتضى مدرسى معروف به «شیخ مرتضى» (۱۳۳۳ ق)؛
• سید حسین مدرس باغ‌گندمى (۱۲۷۰-۱۳۶۶ ق)؛

ب) در شهر مقدس قم:

وى در این شهر از حضرات آیات عظام عصر خویش مثل عالمان ذیل استفاده کرد:

• آیت الله شیخ عبدالکریم حایرى یزدى (۱۲۷۶-۱۳۵۵ ق)؛
• آیت الله سید على یثربى کاشانى (۱۳۱۱-۱۳۷۹ ق)؛
• آقا سید محمد حجت کوه‌کمره اى (۱۳۱۰-۱۳۷۲ ق)؛
• آقا سید محمدتقى خوانسارى (۱۳۰۵-۱۳۷۱ ق).
• آقا میرزا محمد همدانى درجزینى (۱۳۱۵-۱۳۶۵ ق)؛

ج) اساتید وى در عتبات عالیات:

عبارتند از حضرات آیات عظام:

• آقا ضیاءالدین عراقى (متوفاى ۱۳۶۱ ق)؛
• سید ابوالحسن اصفهانى (۱۳۸۴-۱۳۶۵ ق)؛
• میرزا محمدحسین نائینى (۱۲۷۶-۱۳۵۵ ق)؛

تدریس و شاگردان

آیت الله مدرسى همزمان با شرکت در درس هاى محققانه حوزه علمیه نجف، به تدریس علوم حوزوى در مقطع سطح پرداخت. او از سال ۱۳۶۲ ق. به تعلیم و تربیت طلاب و فضلا در مقطع درس خارج فقه و اصول مشغول شد. بنا به نقل فرزند مرحوم آیت الله مدرسى، ایشان چند دوره خارج «مکاسب»، که عادت مراجع بر آن است، و سپس خارج کتاب «عروة الوثقى» را تدریس کرده است. تدریس خارج اصول هم بر اساس نوشته هاى خودشان بوده است.

در محضر این سید بزرگوار عالمانى چند پرورش یافته اند؛ از جمله حضرات آیات عظام و حجج الاسلام:

• سید على حسینى خامنه اى (رهبر معظم انقلاب اسلامى)؛
• حسین وحید خراسانى؛
• سید على فانى اصفهانى؛
• سید مهدى روحانى؛
• سید عباس خاتم یزدى؛
• سید محمد روحانى؛
• سید صادق خلخالى؛
• سید محمدرضا میبدى؛
• سید محمدرضا اصفهانى؛
• سید غلامرضا واعظى؛
• سید محمدباقر مدرسى ثانوى؛
• حاج آقاى رودبارى؛
• آقاى شیخ محمد رحمتى سیرجانى؛
• آقاى شیخ محمد ربانى بیرجندى؛
• آقاى شیخ مرادعلى زابلى؛
• شیخ مهدى احمدى شاهرودى؛
• شیخ حیدرعلى یزدى؛
• شیخ محمد غروى قزوینى؛
• سید حبیب الله طاهرى گرگانى؛
• شیخ مرتضى ناطق یزدى؛
• شیخ عبدالله فقیهى بروجردى؛
• سید عباس اعتمادى کاشانى؛
• سیدمحمد کلانتر خوزستانى؛
• سید علاءالدین بحرالعلوم؛
• شیخ حسین دولت‌آبادى اصفهانى؛

آثار و تألیفات

آیت الله مدرسى زاده، در عمر بابرکت خود علاوه بر تدریس و تربیت طلاب، تألیفات گرانبهایى هم به یادگار گذاشته که برخى از آنها عبارتند از:

1. «قاعده لاضرر».
2. «مُنجّزات مریض».
3. «تقریرات درس اصول آقا ضیاءالدین عراقى».
4. «تقریرات درس بیع میرزای نایینى».
5. «اجتهاد و تقلید».
6. «رساله هایى در ابواب مختلف فقه».
7. «حاشیه توضیح المسایل» که به چاپ رسیده است.
8. رساله عملیه، به نام «انیس الموحدین» که به چاپ رسیده است.
9. «حاشیه بر عروةالوثقى».
10. تقریرات «جوائز سلطان» که به قلم فرزندش، آیت الله حاج سید عباس مدرسى زاده یزدى، به تحریر درآمده است.
11. «کتاب زکات».
12. «تقریرات اصول و فقه» که به قلم فرزندان ایشان (سید عباس و سید محمدعلى) و داماد ایشان سید غلامرضا واعظى است.

در نظر عالمان

• آیت الله میرزا هاشم آملى در مورد موقعیت علمى ایشان در تدریس خارج فقه و اصول، گفته است: «آقاى مدرسى، محقق عراقى (آقا ضیاء) دوم است».
• آیت الله سید جعفر مرعشى نقل کرده است: «خدمت مرحوم آیت الله سید ابوالحسن اصفهانى بودم که جماعتى از یزد خدمت ایشان آمدند و عرض کردند که ما از یزد آمده ایم تا از وجود شما استفاده کنیم. آیت الله اصفهانى فرمودند که آقاى سید یحیى مدرسى یزدى هستند دیگر احتیاج به آمدن منزل ما نبود. این سخن دلالت بر عظمت و شأن علمى و اخلاقى آیت الله مدرسى زاده مى کند».
• آیت الله شیخ محمدرضا مظفر مى فرمودند: «مرجع، آیت الله سید یحیى مدرسى یزدى است که همه جهات علم و تقوا و زهد و بزرگى در او جمع است».
• آیت الله شیخ حسین وحید خراسانى دامت برکاته، که حدود چهل سال قبل در تهران براى یزدى ها منبر مى رفتند، مى فرمودند: «آقاى مدرسى یزدى داراى فضل و علم و شایسته مرجعیت است».
• عارف عامل، مرحوم آیت الله سید عبدالکریم کشمیرى، مى فرمودند: «آیت الله مدرسى یزدى آن چه در سینه داشت از علم و فضل و معرفت و عرفان بیش از آن بود که بر زبانش جارى بود».

ویژگى‌های اخلاقی و اجتماعی

• عفو و گذشت: اگر شخصى به ایشان بى احترامى و جسارتى مى کرد یا حرف ناروایى مى زد، ایشان با خنده و خوشرویى حرف او را نشنیده مى گرفت و از او مى گذشت.
• حفظ آبروى اشخاص: وى در حفظ آبروى مردم و طلاب کوشش مى کرد و اگر مى خواست پول و یا چیز دیگرى به شخصى بدهد، طورى مى داد که هیچ کس متوجه نشود.
• زهد و تقوا: مدرسى زاده، عالمى زاهد و باتقوا بود. همه زندگى وى نشان مى داد اصلاً دلبسته دنیا و مادیات نیست.
• علاقه به اهل بیت علیهم السلام: ایشان علاقه خاصى به اهل بیت عصمت و طهارت داشت. در ایام ولادت و شهادت ائمه علیهم السلام در منزل خود مراسمى برپا مى کرد و مداحان، به مداحى و مرثیه سرایى اهل بیت مى پرداختند.
• مردم دارى: با تمام مردم و اقوام، خصوصاً با فقرا و طبقه پایین، خوش برخورد بود.
• اقامه نماز جماعت: مجلس درس ایشان در مسجد ملا کتاب، نزدیک حرم مطهر امام على علیه السلام بود و طلاب و فضلا بعد از درس، نماز جماعت ظهر و شب را به امامت آیت الله مدرسى در صحن مطهر حضرت على علیه السلام مقابل درب طوسى، که مقابل مقبره آیت الله سید محمدکاظم یزدى بود، اقامه مى کردند.
• همراهى با نهضت امام امت: وقتى که امام خمینى در ایران، قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ را پایه‌ریزى کرد، یکى از کسانى که در نجف اشرف ایشان را با تلگراف ها و پیام هایش تأیید و همراهى مى کرد، آیت الله مدرسى بود. انس وى با امام خمینى به حدى بود که وقتى امام به نجف مى رفتند، به منزل وى رفته، از زحمات او قدردانى مى کردند.
• استفاده از تعطیلات: آیت الله مدرسى، علاوه بر ایام درسى حوزه، در ایام تعطیلى هم دست از تلاش برنمى داشت. لذا در این ایام به طلاب و فضلا علم هیئت و قواعد فقهیه را مى آموخت.

وفات

مرحوم سید یحیى مدرسى زاده، سرانجام در شب دوشنبه شانزدهم صفر ۱۳۸۳ قمری - هنگامى که براى معالجه به ایران بازمى گشت - در شهر کِرِنْد کرمانشاه، بر اثر ناراحتى قلبى به دیدار معبود شتافت. پیکر مطهرش را پس از انتقال به شهر مقدس قم، با تجلیل فراوان، در قبرستان شیخان به خاک سپردند.

منابع

• مهدى صحرایى اردکانى، ستارگان حرم، جلد ۱۱.